Pozbawienie władzy rodzicielskiej to najsurowszy środek, jaki sąd stosuje, dbając o dobro dziecka. Jego decyzja opiera się na kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Nie wszyscy wiedzą, że wydanie orzeczenia o pozbawieniu władzy rodzicielskiej może być najpierw poprzedzone zawieszeniem władzy rodzicielskiej.
Sąd może też zdecydować o pozbawieniu władzy rodzicielskiej w wyroku orzekającym o rozwodzie lub separacji albo unieważniającym małżeństwo. Przygotowaliśmy artykuł, który w jasny sposób opisuje sytuacje, które mogą doprowadzić do pozbawienia władzy rodzicielskiej, dzięki temu dowiesz się z niego:
- Jakie są przyczyny pozbawienia władzy rodzicielskiej.
- Jak wygląda postępowanie sądowe o pozbawienie władzy rodzicielskiej.
- Jakie są skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej.
Zacznijmy od tego, że każda sprawa, w której główną rolę odgrywają dzieci, budzi wiele emocji. Tak jest też podczas spraw o pozbawienie władzy rodzicielskiej. W materiałach, które znajdziesz w sieci zamiennie stosowane są takie pojęcia jak: odebranie władzy rodzicielskiej lub pozbawienie praw rodzicielskich.
Musisz wiedzieć, że rodzicowi pozbawionemu władzy rodzicielskiej nie zostaje odebrane prawo do kontaktu z dziećmi. Pozbawiony praw rodzicielskich rodzic nie ma możliwości podejmowania decyzji związanych z dzieckiem (np. wybór lekarza, szkoły czy wyjazdu na wakacje).
Jakie są przyczyny pozbawienia władzy rodzicielskiej?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje trzy przyczyny, które prowadzą do pozbawienia władzy rodzicielskiej. Co spowoduje, że sąd wyda orzeczenie o pozbawieniu Cię władzy rodzicielskiej?
- nadużywanie władzy rodzicielskiej
- zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich
- brak możliwości wykonywania władzy rodzicielskiej na skutek różnego rodzaju przeszkód
Sąd może zdecydować o pozbawieniu władzy rodzicielskiej w wyroku orzekającym o rozwodzie lub separacji.
Sąd może orzec też tylko o zawieszeniu władzy rodzicielskiej, a nie od razu o jej pozbawieniu. Sprawa o pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać wszczęta na wniosek rodziców lub z urzędu. Złożenie wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej to koszt 100 zł.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać orzeczone na obojga lub jednego z rodziców.
Przeczytaj też: Ile trwa rozwód?
Pozbawienie praw rodzicielskich – przesłanki
Sąd decyduje o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, kiedy dojdzie do sytuacji gdy:
- Rodzic nie może wykonywać władzy rodzicielskiej z powodu trwałej przeszkody np. jest przewlekle chory, zostaje pozbawiony wolności, zaginął, wyjechał na stałe za granicę i nie uczestniczy w życiu dziecka lub nie kontaktuje się z nim.
- Rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej. Pamiętaj, że nie każde zaniedbanie obowiązków stanowi przesłankę do pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej, a tylko takie, które są rażące (tj. szczególnie poważne, stanowiące istotne zagrożenie dobra dziecka). np. molestowanie, zaleganie z płaceniem alimentów, zmuszanie dziecka do pracy, namawianie do wykonywania przestępstw.
- Rodzice zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka poprzez np. porzucenie dziecka, nieposyłanie go do szkoły, zaniedbanie dziecka pod względem zapewnienia wyżywienia i higieny, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków. Zaniedbanie dziecka następuje również wtedy, kiedy rodzic unika płacenia alimentów.
- Sąd już wcześniej ograniczył władzę rodzicielską i dziecko zostało umieszczone w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępcze a rodzice nie interesują się losem dziecka.
Przeczytaj też: Ile kosztuje rozwód?
Kto może złożyć wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej?
Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może wnieść każda osoba, która ma w tym interes prawny. Co to oznacza? Taki wniosek może złożyć szkoła dziecka, rodzic zastępczy, rodzina dziecka lub prokurator. Postępowanie w przedmiocie pozbawienia władzy rodzicielskiej może zostać wszczęte też z urzędu przez sąd.
Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nadal zobowiązany jest do płacenia alimentów.
Jak wygląda postępowanie sądowe o pozbawienie władzy rodzicielskiej?
Uczestnikami postępowania o pozbawienie praw rodzicielskich są rodzice dziecka, wobec którego toczy się postępowanie oraz wnioskodawca. Kim jest wnioskodawca? W przypadku gdy jeden z rodziców składa wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej, wtedy on występuje w roli wnioskodawcy.
Musisz wiedzieć, że małoletnie dziecko nie uczestniczy w postępowaniu. Sąd może zdecydować o konieczności przesłuchania dziecka w obecności psychologa, jeśli uzna, że dziecko jest na tyle dojrzałe emocjonalnie, że może udzielić takich informacji. Ważną kwestią jest również to, że w postępowaniu o pozbawienie lub ograniczenie praw rodzicielskich każdorazowo bierze udział prokurator.
Małoletnie dziecko nie uczestniczy w postępowaniu o pozbawienie praw rodzicielskich.
W czasie postępowania sąd przesłucha rodziców małoletniego dziecka, celem uzyskania informacji na temat zasadności wniosku, sposobu wykonywania przez rodziców władzy rodzicielskiej nad małoletnim, zaspokajania potrzeb małoletniego, jego rozwoju, sytuacji rodzinnej.
W sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej należy przedstawić dowody uzasadniające taki wniosek oraz powołać świadków, którzy potwierdzą okoliczności wskazane we wniosku. Zdarza się, że sąd dopuszcza również niektóre dowody z urzędu. Często w przypadku spraw o pozbawienie praw rodzicielskich sądy korzystają z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów.
Postanowienie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej wydawane jest tylko po przeprowadzonej rozprawie. Każdorazowo postępowanie odbywa się przed sędzią i dwoma ławnikami.
Przeczytaj też: Jak wziąć rozwód?
Jakie są skutki pozbawienia praw rodzicielskich?
Rodzic, któremu zostaje odebrana władza rodzicielska, nie może:
- podejmować żadnych decyzji dotyczących dziecka
- być reprezentantem dziecka
- w jakikolwiek sposób zarządzać majątkiem dziecka
W praktyce, jeśli jeden z rodziców zostanie pozbawiony władzy rodzicielskiej, oznacza to, że drugi rodzic posiadający pełnię władzy może samodzielnie decydować o wychowaniu dziecka, zarządzać jego majątkiem i reprezentować bez jakiejkolwiek zgody i wiedzy rodzica pozbawionego władzy rodzicielskiej.
Pomimo odebrana praw rodzicielskich, taki rodzic nadal ma obowiązki i prawa wobec dziecka:
- obowiązek alimentacyjny wobec dziecka,
- dziecko nadal dziedziczy po zmarłym rodzicu, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
- rodzic zachowuje pełnię praw do kontaktów z dzieckiem.
Czy pozbawienie władzy rodzicielskiej oznacza, że już na zawsze zostanie ona odebrana? Nie. Pozbawienie przez sąd opiekuńczy władzy rodzicielskiej nie powoduje, że rodzic już nigdy tej władzy nie będzie mógł odzyskać.
Zobacz jak możemy Ci pomóc: Prawo rodzinne
Sąd może przywrócić pełną władzę rodzicielską rodzicowi, jeśli tylko ustaną przyczyny, które spowodowały odebranie pełni władz rodzicielskich i tak też się często dzieje, jeśli rodzice poważnie podejdą do tematu.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej czasami bywa koniecznością. To sąd biorąc pod uwagę dobro dziecka w czasie postępowania sądowego decyduje, czy przesłanki kwalifikują do wydania takiej decyzji. Jeśli potrzebujesz pomocy, związanej z tym tematem – zadzwoń lub napisz do nas wiadomość, a my Ci pomożemy.
