Przekonanie dziecka do podtrzymywania relacji z drugim rodzicem, kiedy małżeństwo się rozpada, to może być wyzwanie. Co zrobić, kiedy dziecko odmawia kontaktów z ojcem, by nie wyrządzić mu krzywdy? Warto dać dziecku możliwość wyrażenia swojej opinii i wziąć ją pod uwagę, bo to może być ważny punkt w budowaniu jego stosunków z rodzicami w dorosłym życiu. Co na to Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy oraz orzeczenia?
Po przeczytaniu tego wpisu będziesz wiedział:
- Czym różni się władza rodzicielska od utrzymywania kontaktów z dzieckiem.
- Jak ustalić kontakty z dzieckiem po rozwodzie.
- Czy matka i ojciec mogą mieć pełną władzę rodzicielską po rozwodzie.
- Co zrobić, kiedy dziecko odmawia kontaktu z ojcem.
- Na czym polega wniosek o zmienę postanowienia ustanawiającego kontakty z dzieckiem.
Czym różni się władza rodzicielska od możliwości podtrzymywania kontaktów z dzieckiem?
Władza rodzicielska nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom do czasu ukończenia przez dziecko pełnoletności. Zdarza się jednak tak, że rodzic jest pozbawiony władzy rodzicielskiej lub władza została ograniczona. Takie przypadki nie należą do rzadkości.
Kiedy mówimy o kontaktach ojca z dzieckiem sytuacja wygląda nieco inaczej. To ważne, bo osobista styczność z małoletnim dzieckiem nie jest regulowana, gdy występuje pełna władza rodzicielska po stronie matki, jak i ojca dziecka.
Aby ograniczyć lub pozbawić ojca władzy rodzicielskiej, drugi rodzic powinien złożyć wniosek, w którym wykaże, kiedy i w jakich okolicznościach dochodziło do zaniedbywania kontaktów z dzieckiem. W takich sytuacjach wnioskodawcą jest jeden z rodziców.
Co jednak jeśli władza rodzicielska została ojcu ograniczona, lub rodzic zostaje jej pozbawiony? Na pewno słyszałeś o takich przypadkach, a być może jesteś właśnie w takiej sytuacji. Co wtedy? Sąd musi orzec o sposobie kontaktów z małoletnim. Co istotne – taka decyzja sądu (która pozbawia lub ogranicza władzę rodzicielską) nie oznacza z automatu ustania prawa do osobistej styczności ojca ze swoim dzieckiem.
Czyli jeśli np. Pan Damian zostaje pozbawiony władzy rodzicielskiej, to nie oznacza, że nie może kontaktować się ze swoim małoletnim dzieckiem, bo zgodnie z prawem rodzice i ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywać ze sobą kontakty.
Pewnie zastanawiasz się teraz co właściwie oznacza “kontakt z dzieckiem”? Tę kwestię precyzuje Art. 113 KRO par. 2, który mówi, że kontakt z dzieckiem obejmuje w szczególności:
- odwiedziny
- spotkania
- zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu
- bezpośrednie porozumiewanie się
- utrzymywanie korespondencji
- korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym środków komunikacji elektronicznej
Może zainteresuje Cię też wpis: Pozbawienie i ograniczenie praw rodzicielskich – czym się różnią?
Jak ustalić kontakty z dzieckiem po rozwodzie?
Na pewno zwróciłeś uwagę na to, że po rozwodzie małoletnie dzieci zazwyczaj pozostają tylko przy jednym rodzicu, a drugi rodzic sprawuje ograniczoną władzę rodzicielską na bazie wyznaczonych terminów spotkań z dzieckiem.
W większości przypadków faktycznie tak to wygląda. Kto ustala częstotliwość kontaktów ojca z dzieckiem? Zazwyczaj sąd to robi. A na co w szczególności zwracana jest uwaga? Podczas ustalania widzeń i kontaktów sąd bierze pod uwagę dobro małoletniego dziecka oraz to, o czym wspominaliśmy wyżej, czyli prawo i obowiązek do udziału w życiu dziecka matki i ojca.
I tak terminy i sposób, w jaki będzie przebiegał kontakt rodzica z dzieckiem powinien być przewidywalny. Nie może mieć miejsca sytuacja, w której nagle o 22:00 w sobotę ojciec dziecka uzna, że chciałby kolejnego dnia zabrać dziecko do cyrku i informuje o tym matkę wysyłając SMSa.
Właśnie dlatego między rodzicami ustalany jest harmonogram bieżących tygodniowych kontaktów, o czym decyduje sąd. Inaczej wygląda ustalenie spotkań w święta. Tu rodzice muszą powiadomić o tym sąd.
Sprawdź też wpis: Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Czy matka i ojciec mogą mieć pełną władzę rodzicielską po rozwodzie?
Tak. Załóżmy, że obojgu rodzicom przyznana została pełna władza rodzicielska. Taka sytuacja (choć rzadka) wymaga, aby rozwodzący się rodzice przedstawili porozumienie, w którym określają sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Co ważne ich ustalenia powinny rokować prawidłowe wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej już po rozwodzie.
Z doświadczenia widzimy, że większość sytuacji dotyczy jednak okoliczności, w których jeden z rodziców (a najczęściej ojciec) ma ograniczone kontakty z dzieckiem. Spotkania mają miejsce według z góry ustalonego grafiku.
Zobacz też: Separacja – jak ją ustalić.
Co robić, gdy dziecko odmawia kontaktu z ojcem, który ma pełne prawo do kontaktów?
Kiedy rodzice i sąd ustalają harmonogram wszyscy zakładają idealne okoliczności. W wielu przypadkach życie jednak weryfikuje pierwotne założenia. Zdarza się tak, że dziecko nie chce spotykać się z rodzicem, który ma pełne prawo do kontaktów z nim, wskazując wyraźny sprzeciw.
W tym momencie trzeba zastanowić się nad tym, z czego wynika negatywne nastawienie dziecka do ojca? To może być kwestia:
- udzielania przez matkę nieprawidłowych informacji na temat ojca, a przez to dziecko ze względów lojalnościowych do swojego opiekuna, decyduje się na unikanie spotkań z ojcem
- albo innych trudnych okoliczności, które mogą mieć swoją genezę w wielu czynnikach. Te kwestie warto wyjaśnić, bo mogą wpływać na poczucie bezpieczeństwa u dziecka w dłuższej perspektywie.
Niezależnie od tego sądy rodzinne niechętnie uznają sam sprzeciwu dziecka za usprawiedliwioną przyczynę odwoływania kontaktów, a obowiązkiem drugiego rodzica jest odpowiednie przygotowanie dziecka do spotkań.
Istnieje możliwość zmiany częstotliwości i rodzaju kontaktów ojca z dzieckiem i takie orzeczenie wydaje sąd na wniosek. O tym, jak to wygląda w praktyce przeczytasz w kolejnym punkcie.
Zobacz też wpis: Jak udowodnić, że ojciec nie interesuje się dzieckiem.
W szczególnych okolicznościach sąd może wydać ponowne orzeczenie w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej i przywrócić ją rodzicowi.
Wniosek o zmianę postanowienia ustalającego kontakty z dzieckiem
To, że sąd prawomocnie w orzeczeniu raz ustalił sposób i częstotliwość kontaktów z dzieckiem wcale nie wyklucza ich zmiany. Jeżeli matka i ojciec wyrażają zgodę na zwiększenie liczby kontaktów, to może to mieć miejsce niezależnie od orzeczenia sądu.
Innym przypadkiem jest sytuacja, gdy dziecko odmawia kontaktów z ojcem. Co ojciec może w tym momencie zrobić jeśli zależy mu na egzekwowaniu ustalonych kontaktów, a na przykład ze względu na uzasadnione okoliczności nie może pojawiać się w ustalonych terminach?
Rozwiązaniem jest wniosek o zmianę postanowienia ustalającego takie kontakty. Na czym polega taki wniosek? Sąd znosi poszczególne zakazy bądź inne środki i zezwala na spotkania w innych okolicznościach:
- bez obecności drugiego z rodziców albo opiekuna
- poza miejscem stałego pobytu dziecka.
Nasza specjalizacja: Prawo rodzinne.
Co zrobić jeśli dziecko nie chce spotykać się z ojcem?
Po pierwsze: Ustal przyczynę takiego stanu rzeczy.
Załóżmy, że dziecko odmawia kontaktu z ojcem już pewien czas. Z całą pewnością jest ku temu jakaś przyczyna. Może ona wynikać na przykład z manipulacji, braku zaangażowania i nieprawidłowego przygotowania dziecka przez drugiego rodzica do kontaktów, ale może wiązać się też z wystąpieniem innych okoliczności.
Nie martw się. Takie zachowania dorosłych zazwyczaj od razu wychwytywane są przez biegłych z Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno- Konsultacyjnego. Warto skorzystać z ich pomocy, bo zmuszanie małoletniego do kontaktów nie jest dobrym rozwiązaniem ze względu na ewentualny trwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym dziecka.
Może zainteresuje Cię wpis: Alimenty na żonę.
Po drugie: Podejmij odpowiednie działania.
Planując kolejne kroki w celu wyjaśnienia przyczyny odmowy kontaktów dziecka z ojcem warto wziąć pod uwagę konsultację z psychologiem.
Może się okazać, że ojciec nie zawinił takiej sytuacji, ale może też być tak, że jednak pojawiła się wina po jego stronie. Wtedy też konieczna będzie zmiana formy dotychczasowych kontaktów lub zawnioskowanie o ich całkowite zakazanie.
Oczywiście można też złożyć wniosek o kontakty z dzieckiem przy obecności kuratora lub drugiego rodzica. Sąd zmieniając postanowienie w kwestii kontaktów ojca z dzieckiem może nie tylko zakazać spotkań i porozumiewania się na odległość z dzieckiem, ale i zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu.
Podsumowanie:
Teraz już wiesz, że władza rodzicielska nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom do czasu ukończenia przez dziecko pełnoletności. Każda sprawa jest indywidualna i ciężko generalizować, jednak pewne okoliczności w przypadku odmowy dziecka przy kontaktach z ojcem udało nam się szeroko omówić.
Ważne jest to, iż rodzice i ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywać ze sobą kontakty, choć zdarza się tak, że dziecko czasami odmawia ich utrzymywania. Mamy nadzieję, że teraz już wiesz, co możesz zrobić w takiej sytuacji i gdzie szukać pomocy. Jeśli nasze wskazówki są dla Ciebie przydatne, a Ty potrzebujesz pomocy w takiej sprawie – zachęcamy Cię do kontaktu.
