Pozbawienie i ograniczenie praw rodzicielskich to często ostateczność. Wcześniej po drodze dzieją się rzeczy, których skutki mogą w przyszłości zaważyć na Twojej opiece nad dzieckiem. Być może jesteś w tej chwili w trudnej sytuacji, być może przed Tobą niełatwe życiowe zmiany. Twój związek się rozpada? Czeka Cię sądowa sprawa rodzinna? Jako ojciec właśnie w tym momencie możesz mieć szereg pytań dotyczących ograniczenia lub pozbawienia praw rodzicielskich.
Z tego wpisu dowiesz się dzisiaj:
- Czym są prawa rodzicielskie i jakie są prawa rodzicielskie ojca.
- Jakie są przyczyny ograniczenia praw rodzicielskich.
- Jakie są sposoby ograniczenia praw rodzicielskich.
- Na czym polega pozbawienie praw rodzicielskich i jakie są tego skutki prawne.
Od razu zaznaczamy, że ten wpis bardziej będzie traktował o ograniczeniu i pozbawieniu władzy rodzicielskiej ojca. Dlaczego? Chcieliśmy tym razem zebrać w jednym miejscu najważniejsze informacje, które ojcowie mogą wykorzystać przy analizie swojej sytuacji. Przypominamy jednocześnie, że kwestia ograniczenia i pozbawienia władzy rodzicielskiej dotyczyć może obojga rodziców, ale też samej matki. Zaczynamy!
Przeczytaj też wpis: Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Czym są prawa rodzicielskie?
Prawa rodzicielskie (inaczej: władza rodzicielska) to prawa i obowiązki rodziców względem ich dziecka. Powinny być wykonywane z poszanowaniem jego godności i praw, a ich celem jest opieka nad dzieckiem i jego majątkiem. Prawa rodzicielskie obowiązują do momentu, gdy dziecko osiągnie pełnoletność, chyba że ustaną one wcześniej, np. z powodu śmierci rodzica lub odebrania mu ich.
Kwestie związane z władzą rodziców, a także z zasadami ograniczenia lub pozbawienia praw rodzicielskich, regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Prawa rodzicielskie ojca
Być może zastanawiasz się, czy istnieje różnica między prawami rodzicielskimi matki i ojca. Władza rodzicielska matki zaczyna obowiązywać w momencie przyjścia dziecka na świat. Prawa ojca są uzależnione od tego, czy dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego, czy pozamałżeńskiego.
W tym pierwszym przypadku ojciec – podobnie jak matka – nabywa prawa rodzicielskie w momencie urodzenia dziecka. W drugiej sytuacji dla nabycia praw rodzicielskich trzeba ustalić ojcostwo.
Prawa ojca są uzależnione od tego, czy dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego, czy pozamałżeńskiego.
Może zainteresuje Cię też wpis: Sądowy nakaz zapłaty.
Ograniczenie praw rodzicielskich – przyczyny
Zwróć uwagę na to, że rozwód nie jest jedyną okolicznością, w której może dojść do ograniczenia praw rodzicielskich. Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską również wtedy, gdy:
- zostało naruszone dobro dziecka, np. gdy ojciec nie zajmują się nim z powodu trudności życiowych
- ojciec opiekuje się dzieckiem pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających
- ojciec nie dba o to, aby dziecko chodziło do szkoły
Ograniczenie praw może dotyczyć obydwojga rodziców albo jednego z nich.
Przeczytaj też wpis: Uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Zapytasz teraz, jak ograniczenie władzy rodzicielskiej wygląda w przypadku rozstania rodziców? Jeśli porozumieli się oni co do wykonywania obowiązków względem dziecka oraz kontaktów z nim, sąd może pozostawić władzę rodzicielską zarówno matce, jak i ojcu.
W innym wypadku sąd może powierzyć jednemu z rodziców pełnię władzy rodzicielskiej, jednocześnie ograniczając ją drugiemu do określonych praw i obowiązków.
Ograniczenie praw rodzicielskich zazwyczaj zasądza się na określony czas.
Może zainteresuje Cię też temat: Separacja – co to jest, co daje i jak ją załatwić?
Ojcowie w trakcie rozwodu mogą zatem dążyć do zawarcia porozumienia, na mocy którego będą sprawować władzę rodzicielską na równi z matką. Jeśli dotyczy Cię ta sytuacja, zapewne słyszałeś o tym, że w Polsce władza rodzicielska częściej ograniczana (lub odbierana) jest ojcom. Stopniowo zmniejsza się jednak liczba rozwodów, w których to matka uzyskuje pełnię opieki nad dzieckiem, zwiększa natomiast liczba tych, w których rodzice dzielą się władzą rodzicielską. Dla sądu zawsze najważniejszą zasadą będzie dobro dziecka, a nie rodziców.
Sposoby ograniczenia praw rodzicielskich
Ograniczenie władzy rodzicielskiej wiąże się z nałożeniem na rodzica (lub rodziców) przez sąd pewnych obowiązków lub zakazów, np.:
- dopilnowania, aby dziecko chodziło do szkoły
- nadzór kuratora sądowego
- skierowanie dziecka do placówki wychowawczej
- zakaz podejmowania ważnych decyzji dotyczących dziecka bez zgody sądu opiekuńczego
Wiedz, że ograniczenie praw rodzicielskich zazwyczaj zasądza się na określony czas. Jest to jednak mocny sygnał dla rodziców, że doprowadzili do sytuacji zagrażającej dobru ich dziecka.
Przeczytaj też: Ile trwa rozwód?
Pozbawienie praw rodzicielskich
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może dotyczyć jednego lub obydwojga rodziców. Jako, że tym razem opisujemy sytuację ojca, to też na jego przykładzie będziemy rozpatrywali możliwe warianty. Zobacz sąd może zdecydować o pozbawieniu władzy rodzicielskiej ojca, gdy:
- ojciec nie jest w stanie wykonywać władzy rodzicielskiej, np. z powodu ciężkiej, przewlekłej choroby, pobytu w więzieniu, wyjazdu i braku kontaktu z dzieckiem
- ojciec nadużywa władzy rodzicielskiej poprzez stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej lub zmuszanie dziecka do pracy
- ojciec zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka – nie dba o nie, nadużywa środków odurzających, co może wpłynąć na bezpieczeństwo i rozwój dziecka albo nie płaci alimentów
- ojciec ma już ograniczone prawa rodzicielskie i nie ustały przyczyny, dla których doszło do ich ograniczenia
Temat powiązany: Alimenty na żonę.
Skutki pozbawienia praw rodzicielskich
Pamiętaj, że pozbawienie praw rodzicielskich nie oznacza, że ojciec nie ma prawa do kontaktu z dzieckiem – nadal może się z nim widywać (chyba że sąd zdecyduje inaczej), nadal ma także obowiązek płacenia alimentów, a dziecko ma prawo do spadku po rodzicu.
Pozbawienie praw rodzicielskich wiąże się z brakiem możliwości decydowania o wychowaniu dziecka, o jego wyjazdach, zarządzaniu jego majątkiem, leczeniu itp. Może mieć ono charakter tymczasowy – jeśli sąd uzna, że ustały przyczyny, dla których rodzic został pozbawiony praw, może je przywrócić.
Przeczytaj też wpis: Nieodebranie listu poleconego.
Pozbawienie i ograniczenie władzy rodzicielskiej – Dziecko a konflikt rodziców
Sprawy dotyczące ograniczenia lub pozbawienia praw rodzicielskich, zarówno w związku z rozwodem, jak i w innych okolicznościach, są trudne i bolesne dla wszystkich zaangażowanych stron. To nie jest tak, że tylko jedna strona cierp, złożoność problemów powoduje, że konflikt między rodzicami utrudnia ich dzieciom przejście przez proces zmian. Dla sądów w takich sytuacjach zawsze najważniejszą wartością będzie dobro dziecka niezależnie od tego, jak rodzice sobie wyobrażali zakończenie sprawy.
Podsumowanie:
Prawa rodzicielskie to prawa i obowiązki rodziców względem ich dziecka. Prawa ojca są uzależnione od tego, czy dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego, czy pozamałżeńskiego. Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską ojcu przy rozwodzie, ale także wtedy, gdy zostało naruszone dobro dziecka, rodzic opiekuje się dzieckiem pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, rodzic nie dba o to, aby dziecko chodziło do szkoły. Ograniczenie praw rodzicielskich zazwyczaj zasądza się na określony czas.
Jeżeli po przeczytaniu tego wpisu pojawiły się u Ciebie dodatkowe pytania, związane z Twoją sytuacją – zawsze możesz do nas napisać lub zadzwonić. W trakcie spotkania online lub w Kancelarii w Katowicach możesz opowiedzieć nam więcej szczegółów. Pamiętaj z każdej sytuacji można znaleźć wyjście! To, że Tobie w tej chwili Twój problem wydaje się beznadziejny, to wcale nie oznacza, że nic się nie da z tym zrobić.
